Bộ Giáo dục và Đào tạo ban hành Khung năng lực số cho người học: Bước tiến chiến lược trong phát triển nguồn nhân lực số quốc gia

Ngày 24 tháng 01 năm 2025, Bộ Giáo dục và Đào tạo chính thức ban hành Thông tư số 02/2025/TT-BGDĐT, quy định về Khung năng lực số cho người học.

Đây là một trong những văn bản pháp lý quan trọng, cụ thể hóa chủ trương chuyển đổi số trong lĩnh vực giáo dục và đào tạo, góp phần xây dựng nền tảng năng lực số cho thế hệ học sinh, sinh viên Việt Nam trong bối cảnh cách mạng công nghiệp lần thứ tư.

I. PHẠM VỊ VÀ MỤC TIÊU CỦA THÔNG TƯ

Thông tư được áp dụng đối với:

• Các cơ sở giáo dục và đào tạo trong hệ thống giáo dục quốc dân;
• Các chương trình đào tạo, tài liệu giáo dục liên quan;
• Người học thuộc mọi bậc học, cấp học;
• Các tổ chức, cá nhân có liên quan đến hoạt động phát triển năng lực số cho người học.

Khung năng lực số không chỉ là công cụ định hướng trong thiết kế, phát triển chương trình giáo dục, mà còn là cơ sở để kiểm tra, đánh giá và công nhận năng lực số của người học một cách hệ thống, khách quan và nhất quán.

II. CẤU TRÚC CỦA KHUNG NĂNG LỰC SỐ

Theo Thông tư, Khung năng lực số cho người học được cấu trúc thành:

• 6 miền năng lực chính,
• 24 năng lực thành phần,
• 4 trình độ, phân bổ theo 8 bậc, từ mức cơ bản đến mức chuyên sâu.

Cách cấu trúc này cho phép đánh giá và phát triển năng lực một cách linh hoạt, phù hợp với đặc điểm và nhu cầu của từng nhóm người học, đồng thời tạo điều kiện cho việc tích hợp, đối sánh giữa các chương trình đào tạo trong nước và quốc tế.

III. PHÂN TÍCH CÁC MIỀN NĂNG LỰC SỐ CHỦ YẾU

1. Miền năng lực: Khai thác dữ liệu và thông tin

Tập trung vào kỹ năng tìm kiếm, lọc, đánh giá và quản lý dữ liệu, thông tin và nội dung số. Người học được định hướng phát triển khả năng phân biệt thông tin đáng tin cậy, tổ chức và sử dụng dữ liệu phục vụ cho việc học tập, ra quyết định và giải quyết vấn đề trong môi trường số.

2. Miền năng lực: Giao tiếp và hợp tác trong môi trường số

Nhấn mạnh việc sử dụng công nghệ để tương tác, làm việc nhóm, chia sẻ tri thức và tham gia cộng đồng trực tuyến. Nội dung bao gồm kỹ năng giao tiếp hiệu quả qua các kênh số, ứng xử văn hóa trong không gian mạng, quản lý danh tính số và phát triển tinh thần hợp tác kỹ thuật số.

3. Miền năng lực: Sáng tạo nội dung số

Đề cập đến khả năng tạo, chỉnh sửa và phổ biến nội dung số một cách hiệu quả và có trách nhiệm. Người học được hướng dẫn phát triển tư duy sáng tạo, kỹ năng lập trình cơ bản, tích hợp đa nguồn dữ liệu để hình thành sản phẩm số có giá trị.

4. Miền năng lực: An toàn số

Tập trung vào nhận thức và hành vi bảo vệ bản thân, dữ liệu cá nhân, thiết bị và môi trường số. Miền năng lực này bao gồm các nội dung quan trọng như an toàn thông tin, bảo mật, quản lý rủi ro mạng, duy trì sức khỏe thể chất và tâm lý trong quá trình sử dụng công nghệ, cũng như ý thức bảo vệ môi trường kỹ thuật số.

5. Miền năng lực: Giải quyết vấn đề trong môi trường số

Phát triển năng lực tư duy phản biện và sáng tạo trong phân tích, đánh giá và xử lý các vấn đề phát sinh khi sử dụng công nghệ. Kỹ năng bao gồm khắc phục sự cố kỹ thuật, thích nghi với công nghệ mới, định hướng mục tiêu số cá nhân và ứng dụng công nghệ vào giải quyết các tình huống thực tiễn.

6. Miền năng lực: Ứng dụng trí tuệ nhân tạo (AI)

Lần đầu tiên trong một văn bản pháp quy về giáo dục, năng lực ứng dụng AI được đưa vào một cách rõ ràng và có hệ thống. Miền năng lực này yêu cầu người học phải hiểu cách thức hoạt động của các hệ thống AI, vận dụng AI vào học tập và công việc, đồng thời có khả năng đánh giá các khía cạnh đạo đức, xã hội và pháp lý trong việc sử dụng AI.

IV. Ý NGHĨA THỰC TIỄN VÀ ĐỊNH HƯỚNG TRIỂN KHAI

Việc ban hành Khung năng lực số cho người học là bước đi chiến lược nhằm:

• Đồng bộ hóa tiêu chuẩn năng lực số trong toàn ngành giáo dục;
• Chuẩn hóa nội dung giảng dạy và phương pháp đánh giá;
• Tăng cường khả năng thích ứng của người học với thị trường lao động số và xã hội số hóa;
• Góp phần xây dựng công dân số có trách nhiệm, sáng tạo và hội nhập quốc tế.

Trong thời gian tới, Bộ Giáo dục và Đào tạo sẽ phối hợp với các đơn vị liên quan để:

• Tổ chức tập huấn cho đội ngũ giáo viên và cán bộ quản lý giáo dục;
• Hướng dẫn triển khai Khung năng lực số trong thiết kế chương trình đào tạo;
• Xây dựng ngân hàng học liệu và công cụ đánh giá tương thích;
• Đẩy mạnh hợp tác quốc tế trong việc đối sánh và công nhận lẫn nhau về năng lực số.

Khung năng lực số cho người học là một văn kiện có ý nghĩa chiến lược, không chỉ đóng vai trò định hướng cho phát triển giáo dục mà còn là nền tảng quan trọng để xây dựng xã hội số toàn diện. Việc triển khai hiệu quả Khung năng lực này sẽ góp phần hình thành một thế hệ học sinh – sinh viên có đủ năng lực làm chủ công nghệ, đóng góp tích cực cho sự phát triển bền vững và hiện đại hóa đất nước trong tương lai.